Trong cuộc sống, quyết định sai lầm của một người có thể đem lại hậu quả lớn lao. Còn hơn thế, sự sai lầm của người lãnh đạo đem lại hậu quả càng thảm hại hơn. Vì vậy, mặc dầu có nhiều nguyên nhân dẫn đến sự sụp đổ thành Giê-ru-sa-lem và ngày tàn của nước Giu-đa khi đội quân Ba-by-lôn tràn vào năm 586 T.C, nhưng không thể không nhắc đến trách nhiệm thuộc về vua Sê-đê-kia – người lãnh đạo thiếu sự khôn ngoan. Sự dại dột của vua Sê-đê-kia dẫn đến sự đau thương cho cả nước Giu-đa, đất nước không còn, đền thờ bị phá huỷ, dân Giu-đa trở nên nô lệ và phần lớn bị bắt đi làm phu tù sang Ba-by-lôn.
Vua Sê-đê-kia Là Ai?
Sê-đê-kia là vị vua thứ 20 và là vị vua cuối cùng của nước Giu-đa. Sê-đê-kia tên thật là Ma-tha-nia, con trai của vua Giô-si-a. Ông là em trai của vua Giô-a-cha và vua Giê-hô-gia-kim và cũng là chú của vua Giê-hô-gia-kin.
Câu chuyện Sê-đê-kia lên ngôi vua ở trong bàn tay tể trị của Chúa. Sê-đê-kia không được xếp vào trong danh sách kế vị ngai vàng, nhưng các vị vua trước ông làm điều ác, có những quyết định sai lầm và lần lượt bị phế truất.
Vua Giô-a-cha lên ngôi được 3 tháng thì bị vua Ai Cập hạ bệ, bắt giam giữ tại Ha-mát, sau đó đem về quản thúc tại Ai Cập. Vua Pha-ra-ôn Nê-cô của Ai Cập lập Giê-hô-gia-kim, anh trai Giô-a-cha, lên làm vua thay thế và bắt phải nộp cống phẩm cho Ai Cập. (II Các Vua 23:31–35)
Giê-hô-gia-kim lên cai trị trong 11 năm. Trong triều đại của Giê-hô-gia-kim, Nê-bu-cát-nết-sa – vua của Ba-by-lôn – đến xâm lược nước Giu-đa. Vua Giê-hô-gia-kim đã thề trung thành và tiếp tục là một vị vua chư hầu. Nhưng sau đó, vua nổi loạn chống lại vua Nê-bu-cát-nết-sa.
Vua Giê-hô-gia-kim cũng làm điều ác trước mặt Chúa. Sau khi ông qua đời, con trai là Giê-hô-gia-kin kế vị ông. Giê-hô-gia-kin tiếp tục con đường gian ác của cha mình. Người trị vì được 3 tháng thì bị Nê-bu-cát-nết-sa phế truất. Vua đày Giê-hô-gia-kin sang Ba-by-lôn cùng với thái hậu, hoàng hậu, các hoạn quan, luôn với các chiến sĩ và những thợ mộc, thợ rèn. (II Các Vua 24:15-16)
Vua Ba-by-lôn lập Ma-tha-nia, chú của Giê-hô-gia-kin, làm vua thay thế, và đổi tên là Sê-đê-kia. Sê-đê-kia được 21 tuổi khi lên làm vua, nghĩa là ông mới khoảng 10 tuổi khi cha ông là Giô-si-a qua đời và anh trai ông là Giô-a-cha lên ngôi. Sê-đê-kia cai trị trong 11 năm (597-586 T.C) và tiếp tục làm điều gian ác như các anh và cháu mình. (II Các Vua 24:18–20)
Vào năm thứ chín trị vì của mình, bởi trông đợi sự cứu giúp từ Ai Cập, vua Sê-đê-kia làm phản phá huỷ hiệp ước với Ba-by-lôn. Do đó, vua Ba-by-lôn đem quân đến bao vây thành Giê-ru-sa-lem. Sau gần hai năm bị bao vây, nạn đói trong thành Giê-ru-sa-lem trở nên trầm trọng. Lời của trước giả Ca thương diễn tả thật đau thương:
“Mắt ta hao mòn vì chảy nước mắt, lòng ta bối rối… Vì con trẻ và các con đương bú, ngất đi trong các nơi đường phố trong thành…” (Ca thương 2:11-12)
“Chính tay người đàn bà vẫn có lòng thương xót, nấu chín con cái mình, dùng làm đồ ăn cho mình giữa khi con gái dân ta bị phá hại.” (Ca thương 4:8-10)
Cuối cùng, quân Ba-by-lôn phá vỡ được tường thành, tiến vào cướp phá Giê-ra-sa-lem vào cuối tháng 7 năm 586 T.C. Vua Sê-đê-kia và các quan tướng trong triều theo cửa đông nam chạy trốn trong ban đêm, nhưng quân Ba-by-lôn đuổi theo bắt được. Chúng đưa Sê-đê-kia đến Ríp-la, nơi các con trai của ông bị xử tử trước mặt ông. Cái chết của các con trai ông là điều cuối cùng Sê-đê-kia nhìn thấy trước khi quân Ba-by-lôn móc mắt và tống ông vào tù. (II Các Vua 25:7)
Sau đó, quân Ba-by-lôn phá tường thành Giê-ru-sa-lem, đốt đền thờ và bắt phần lớn dân Giu-đa còn lại đi lưu đày sang Ba-by-lôn, cùng đem theo các vật dụng trong đền thờ với chúng. Sê-đê-kia chết ở Ba-by-lôn nhiều năm sau đó, có lẽ đó là một cái chết êm đềm như Chúa đã hứa theo lời tiên tri Giê-rê-mi. (Giê-rê-mi 34:5) Nhưng trong thời gian chờ đợi, chắc chắn Sê-đê-kia phải chịu đựng những ký ức khủng khiếp biết bao!
Tất cả chi tiết về cuộc đời của vua Sê-đê-kia được chép trong II Các Vua 24–25, II Sử-ký 36 và sách Giê-rê-mi.
Giá Trả Của Sự Ngu Dại
Sự dại dột của vua Sê-đê-kia đó là không vâng theo lời Đức Chúa Trời. Ngay từ lúc Sê-đê-kia lên ngôi, Đức Chúa Trời đã dùng tiên tri Giê-rê-mi phán dặn ông: “Hãy đặt cổ mình dưới ách của vua Ba-by-lôn, hãy phục sự người và dân người nữa, thì các ngươi được sống.” (Giê-rê-mi 27:12)
Dù Giê-rê-mi nhắc nhở nhiều lần nên phục tùng Nê-bu-cát-nết-sa vì cuộc xâm lược của Ba-by-lôn là hành động của Đức Chúa Trời, nhưng vua Sê-đê-kia và dân sự vẫn không nghe theo. Hơn nữa, họ thích nghe theo lời các tiên tri giả đang nói về một hy vọng hão huyền rằng sức mạnh của quân Ba-by-lôn sẽ sụp đổ và những người đã đi lưu đày sang Ba-by-lôn sẽ trở về.
Cho đến khi quân Ba-by-lôn vây hãm Giê-ru-sa-lem, Sê-đê-kia có nhờ Giê-rê-mi cầu thay xin Chúa giải cứu Giu-đa. Nhưng Giê-rê-mi đã chuyển lại lời của Đức Chúa Trời: “Kẻ nào cứ ở lại trong thành nầy sẽ chết bởi gươm dao, đói kém, và ôn dịch; nhưng kẻ nào ra khỏi, đi sang cùng người Canh-đê, tức người đương vây mình, thì sẽ sống…” (Giê-rê-mi 21:9)
Sê-đê-kia đã nghe câu trả lời dứt khoát của Chúa, nhưng ông không thích điều đó. Người lại cứng cổ rắn lòng, không khứng trở về cùng Giê-hô-va Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên. Cuối cùng, vua Sê-đê-kia và quan mình bắt Giê-rê-mi, cho người nhốt ông trong hố bùn. (Giê-rê-mi 38:6)
Sê-đê-kia dường như không phải là người có lòng rất xấu, song thật ra là người nhu nhược. Ông có sự hiểu biết Đức Chúa và tỏ ra thân thiện với Giê-rê-mi, nhưng ông yên lặng không dám lên tiếng bênh vực tiên tri của Đức Chúa Trời.
Một mặt, vua Sê-đê-kia nhờ Giê-rê-mi cầu xin với Đức Chúa Trời và mặt khác lại nhờ cậy nơi sức mạnh của người Ê-díp-tô (Ê-xê-chi-ên 17:15). Ngoài ra, vua không muốn từ bỏ việc thờ thần tượng. Lúc khởi đầu lên cai trị, Sê-đê-kia đã liên minh với những quốc gia khác như Ê-đôm để nổi dậy chống lại quốc gia ngoại giáo Ba-by-lôn, và cuối cùng ông cũng tin cậy các thần của họ, thay vì Đức Chúa Trời của Áp-ra-ham, Y-sác và Gia-cốp.
Vua Sê-đê-kia sợ hãi mọi thứ đến nỗi không có lập trường cho bất cứ điều gì, để rồi vua cho phép dân sự làm theo những sự gớm ghiếc của các dân ngoại, làm ô uế đền thờ mà Ngài đã biệt riêng ra thánh tại Giê-ru-sa-lem. (II Sử ký 36:14)
Nói tóm lại, Sê-đê-kia và dân sự Giu-đa đã nhận những gì họ đã chọn. Bất chấp những lời cảnh báo trong Kinh Thánh và những lời khuyên lặp đi lặp lại từ Giê-rê-mi, họ quyết định lắng nghe lời các tiên tri giả, nghe theo quan điểm của số đông, tiếp tục thờ các thần khác và nổi dậy chống lại Nê-bu-cát-nết-sa, vua Ba-by-lôn. Và kết thúc không thể bi thảm hơn đó là sự chấm dứt của vương triều nước Giu-đa kể từ vua Sau-lơ.
Suy Ngẫm:
Sê-đê-kia đã được trao cho một cơ hội lớn. Mặc dù đã ba lần bỏ lỡ ngai vàng khi hai anh trai và sau đó là cháu trai của ông lên ngôi, nhưng cuối cùng ông vẫn nhận được quyền cai trị nước Giu-đa. Sê-đê-kia có lợi điểm khi tận mắt nhìn thấy lỗi lầm của các anh và cháu mình. Và hơn thế nữa, ông cũng nhận được những thông điệp trực tiếp từ Đức Chúa Trời qua Giê-rê-mi cứ chịu phục Nê-bu-cát-nết-sa, thì chắc được bình yên. Tuy nhiên, Sê-đê-kia đã không đầu phục Chúa: đó là sự ngu dại nhất.
Sê-đê-kia mất tất cả: các con trai, thị giác, tự do và ngai vàng. Cái kết cuối đời của Sê-đê-kia thật thảm thương chỉ vì không chịu nghe theo lời Chúa. Qua tất cả, Đức Chúa Trời thành tín thực hiện những gì Ngài đã tuyên bố. Đức Chúa Trời thành tín để ban phước và cũng thành tín để trừng phạt như chính lời Ngài đã truyền.
Sê-đê-kia chỉ là một vua bù nhìn mà Chúa vẫn quan tâm và cho cơ hội để sửa sai. Có bao nhiêu lần chúng ta có dịp nghe lời Chúa cảnh cáo về các sai trật của mình, nhưng rồi chúng ta vẫn cố tình theo ý riêng, và không tin lời Chúa. Hãy nhìn gương Sê-đê-kia mà chúng ta thức tỉnh.
Hãy nhớ lời Chúa đã phán dạy: “Sự kính sợ Đức Giê-hô-va là khởi đầu sự khôn ngoan; Phàm kẻ nào giữ theo điều răn Ngài có trí hiểu. Sự ngợi khen Ngài còn đến đời đời.” (Thi thiên 111:10)
Đôi khi lời Chúa khuyên dạy ngược lại với trào lưu phổ biến rộng rãi trên thế giới, nhưng chúng ta hãy dũng cảm vâng theo. Người khôn ngoan sẽ không để cho điều gì cản trở sự phát triển tâm linh và dẫn chính mình vào vòng nô lệ. Người khôn ngoan vâng theo những chỉ dẫn của Chúa để duy trì sự chính trực và nhận thức rõ về ý muốn Ngài trên cuộc đời của mình.
Lạy Chúa, xin giúp con kính sợ Ngài. Xin giúp con nhận ra những điểm yếu, những chỗ sai trật và những thần tượng nào giấu kín trong con. Xin cho con hạ mình nghe theo lời Ngài và sửa đổi. Xin giúp con khôn ngoan để được Chúa thương xót và dẫn con đi trên con đường phước hạnh và bình an của Ngài.
(Nhóm biên tập Chuyên mục Nhân vật Kinh Thánh)