Sa-mu-ên là một nhân vật trong Cựu Ước có một vị trí đáng chú ý trong lịch sử dân Y-sơ-ra-ên:
- Là người đã giúp đỡ dân sự của Chúa chuyển tiếp từ thời kỳ các quan xét đến thời kỳ các vua.
- Sa-mu-ên là một quan xét, thầy tế lễ và là một tiên tri. Là quan xét cuối cùng của Cựu Ước và là tiên tri đầu tiên xức dầu cho các vua. Ông cũng đã xức dầu cho hai vị vua đầu tiên của Y-sơ-ra-ên.
- Chức vụ đáng chú ý của Sa-mu-ên là kêu gọi dân sự của Chúa đến với sự thờ phượng thật (1 Sa-mu-ên 7) và dâng sự vinh hiển cho Đức Chúa Trời. Chức vụ này được bắt đầu bởi người mẹ tin kính Chúa – bà An-ne đã có một lời hứa Na-xi-rê cho ông. Sa-mu-ên đã xác chứng lời hứa nguyện của mẹ mình: để đời sống ông từ những ngày còn thơ ấu cho đến khi qua đời phục vụ Đức Chúa Trời (1 Sa-mu-ên 25:1).
Trước tiên chúng ta xem bối cảnh gia đình của Sa-mu-ên:
- Sa-mu-ên là một người Lê-vi, con cháu Kê-hát, một gia đình thuộc dòng dõi Lê-vi làm những công việc của những thầy tế lễ. Chức tế lễ thường bắt đầu lúc 25 tuổi đến khi được 50 tuổi (1 Sử ký 6:26, 33, 34).
- Cha mẹ của Sa-mu-ên là:
(a) Ên-ca-na, cha của ông là người Ép-ra-im ở Ra-ma, và Ên-ca-na có hai người vợ, bà An-ne và bà Phê-ni-na. Ên-ca-na là một người tin kính Đức Chúa Trời, và là người đã vâng theo các giới mạng của Chúa liên quan đến việc dâng tế lễ hằng năm tại Si-lô (1 Sa-mu-ên 1:4).
(b) An-ne, mẹ của ông có khả năng là người vợ đầu tiên của Ên-ca-na (theo luật chế độ tái hôn, Phục truyền Luật lệ Ký 21:15-17; 25:5-10), là người son sẻ. Bà là người nữ tin kính Chúa, là người kiên nhẫn chịu đựng sự trêu ghẹo của bà Phê-ni-na (1 Sa-mu-ên 1:2, 7).
Thứ hai, chúng ta xem sự ra đời và chức vụ của Sa-mu-ên:
1/ Sa-mu-ên là đứa trẻ đặc biệt thế nào?
Sa-mu-ên là một đứa trẻ được phú dâng cho Đức Giê-hô-va. Ông được thụ thai qua lời cầu nguyện:
(a) Bà An-ne đã nài xin Đức Chúa Trời cho một đứa con trai (1 Sa-mu-ên 9-11).
(b) Bà An-ne đã hứa nguyện đứa trẻ đó sẽ được “phú dâng” cho Đức Chúa Trời (1 Sa-mu-ên 1:11): Sa-mu-ên được dâng để phục vụ với chức tế lễ cho Đức Chúa Trời trọn đời (1 Sa-mu-ên 1:11; Dân số Ký 4:2, 3) và là một người Na-xi-rê trọn cả đời sống (1 Sa-mu-ên 1:11).
2/ Một người Na-xi-rê là người như thế nào?
Là một người biệt riêng ra để phục vụ Đức Chúa Trời. Từ liệu “na-xi-rê” = “nazirite” có nghĩa là “biệt riêng hay kỷ kiêng”. Một lời hứa nguyện Na-xi-rê có thể được chấp nhận trong một thời kỳ cụ thể hoặc trọn cả đời sống. Những dấu chỉ bên ngoài của lời hứa nguyện này: một người Na-xi-rê kiêng cử rượu và vật uống say, cũng chẳng nên uống một thứ nước nào bằng trái nho, hay là ăn nho tươi hoặc nho khô. Người nam hay người nữ đó không được dùng dao cạo đầu, và không để bị ô uế hay đến gần người chết (Dân số Ký 6:1-8).
- Bà An-ne đã hứa nguyện phú dâng con mình để trở thành một đầy tớ của Đức Chúa Trời trọn đời. Đức Chúa Trời đã đáp lời cầu nguyện của bà, và bà An-ne đã được thụ thai (1 Sa-mu-ên 1:11, 19, 20).
- Chứng cớ từ lời cầu nguyện và ca ngợi của bà An-ne trong 1 Sa-mu-ên 2 nói lên đức tin lớn, lòng yêu mến Chúa và niềm vui mừng của bà vì Chúa đã đáp lời nài xin của bà.
* Sa-mu-ên được nuôi nấng riêng biệt – như trong Thi Thiên 68:5 cho biết“Đức Chúa Trời là nơi thánh Ngài, là cha kẻ mồ côi, và quan xét của người góa bụa.”
* Sa-mu-ên được che chở cho đến khi ông được dứt sữa (1 Sa-mu-ên 1:22) có khả năng khoảng 2 hoặc 3 tuổi. Và trong Châm ngôn khuyên dạy “Hãy dạy cho trẻ thơ con đường nó phải theo, dầu khi nó trở về già, cũng không hề lìa khỏi đó.” (Châm ngôn 22:6): Một hàm ý bà An-ne muốn dạy dỗ Sa-mu-ên về đời sống thuộc linh cũng như thuộc thể trước khi Sa-mu-ên phân ly với bà.
* Sa-mu-ên được ra mắt Đức Giê-hô-va tại Si-lô sau khi ông được dứt sữa (1 Sa-mu-ên 1:24).
3/ Tại sao ở tại Si-lô?
Si-lô nằm cách phía bắc Giê-ru-sa-lem khoảng 20 dặm và là trung tâm tôn giáo của Y-sơ-ra-ên bởi vì hội mạc lập tại nơi này (Giô-suê 18:1):
(1) Sa-mu-ên được ra mắt Đức Chúa Trời với của lễ thiêu để dâng cho Đức Giê-hô-va (1 Sa-mu-ên 1:24)
(2) Sa-mu-ên rời khỏi sự chăm sóc của cha mẹ, để phục vụ Đức Chúa Trời trong đền thờ, hoàn thành lời hứa nguyện của bà An-ne (1 Sa-mu-ên 1:24, Truyền đạo 5:4, 5 để trả lại sự hứa nguyện)
- Thực hiện lời hứa nguyện này, bà An-ne phải trả giá bởi vì bà phải từ bỏ điều bà ưa muốn nhất là con trai của bà và bà phải giao phó Sa-mu-ên cho Hê-li chăm sóc, là người đã cao tuổi và có hai người con trai “chẳng nhận biết Đức Giê-hô-va (1 Sa-mu-ên 1:12-17). Thời kỳ của Hê-li được đánh dấu bởi sự bội đạo và lời của Đức Giê-hô-va rất hiếm và những sự hiện thấy chẳng năng có (1 Sa-mu-ên 3:1).
- Ên-ca-na, là người chồng có quyền tán thành hoặc từ chối lời hứa nguyện của bà An-ne theo Luật pháp (Dân số Ký 30:3-8), nhưng trong trường hợp này, Ên-ca-na đã ủng hộ bà An-ne như đã có lời nói trong 1 Sa-mu-ên 1:23 “…Hãy làm theo ý nàng cho là phải”
(3) Sa-mu-ên đã thờ phượng Đức Giê-hô-va tại Si-lô (1 Sa-mu-ên 1:28).
(4) Sa-mu-ên đã phục vụ trước mặt Đức Chúa Trời, thắt lưng một cái ê-phót bằng vải gai (1 Sa-mu-ên 2:18).
(5) Sa-mu-ên vẫn được cha mẹ ông yêu thương:
- Bà An-ne, mẹ của ông đã may cho ông một cái áo dài mới mỗi năm, và thăm Sa-mu-ên khi gia đình dâng của lễ hằng năm (1 Sa-mu-ên 2:19). Bà An-ne được Đức Chúa Trời ban thưởng vì đời sống tin kính và sự tận hiến của bà đối với Chúa đã ban cho Sa-mu-ên, sau đó bà đã sinh ra cho Ên-ca-na thêm 3 con trai và 2 con gái (1 Sa-mu-ên 2:21).
- Ra-ma là nơi Sa-mu-ên đã sống, bắt đầu và kết thúc chức vụ quan xét. Đây cũng là nơi có trường học của các tiên tri, chắc chắn đã được thành lập bởi Sa-mu-ên (1 Sa-mu-ên 7:16, 17; 19:19-20).
(6) Sa-mu-ên được kêu gọi bởi Đức Chúa Trời (1 Sa-mu-ên 3:1-14, 19-21) – ông đã lớn lên và đẹp lòng Đức Chúa Trời và người ta (1 Sa-mu-ên 2:26, xem Lu-ca 2:52, mô tả sự trưởng thành tương tự với Chúa Giê-xu). Sa-mu-ên đã tiếp nhận Lời của Đức Chúa Trời:
- Ông phục vụ Đức Giê-hô-va trước mặt Hê-li (1 Sa. 3:1), ông được gọi tên để nhận lấy lời của Đức Chúa Trời phán truyền (1 Sa-mu-ên 3: 4-10).
- Ông đã trả lời cho Hê-li cách trung thực về sứ điệp của Đức Chúa Trời (1 Sa-mu-ên 3:17, 18). Sa-mu-ên được lập làm tiên tri của Đức Chúa Trời (1 Sa-mu-ên 3:19-21) như lời Chúa phán trong 1 Sa-mu-ên 3:19, 20: “Sa-mu-ên trở nên khôn lớn, Đức Giê-hô-va ở cùng người: Ngài chẳng để một lời nào của người ra hư. Từ Đan cho đến Bê-e-sê-ba, cả Y-sơ-ra-ên đều biết rằng Sa-mu-ên được lập làm tiên tri của Đức Giê-hô-va.” và “Vả lại, không ai chiếm lấy chức trọng đó cho mình; phải được Đức Chúa Trời kêu gọi như A-rôn ngày xưa.” (Hê-bơ-rơ 5:4). Sa-mu-ên là một đầy tớ cam kết với Chúa: là một quan xét (1 Sa-mu-ên 7:15-17).
Xin mời quý độc giả cùng đón đọc và học phần 2 về nhân vật Sa-mu-ên ở kỳ tiếp theo.
(Nhóm biên tập Chuyên mục Nhân vật Kinh Thánh)