Có thể nói ông Đa-ni-ên là một trong những nhân vật hấp dẫn nhất trong Cựu Ước. Thiếu nhi thích thú với hình ảnh người hùng Đa-ni-ên trong hang sư tử, còn người lớn thì khâm phục Đa-ni-ên, một nhà tiên tri trung thành với Chúa đồng thời cũng là một chính khách, một vị cố vấn khôn ngoan cho các vị vua của các đế quốc cổ đại hùng hậu là Ba-by-lôn và Ba Tư. Ông Đa-ni-ên cũng được tiên tri Ê-xê-chi-ên ghi nhận là một trong ba người công chính (hai người kia là Nô-ê và Gióp, Ê-xê-chi-ên 14:14).
Trong phần trước, chúng ta đã được suy ngẫm về ba khía cạnh cuộc đời của ông Đa-ni-ên: trung thành và sẵn sàng trả giá để giữ mình trong sự thánh khiết; tin cậy Chúa và hiệp nhất với nhau đối diện những khủng hoảng của cộng đồng; trung tín làm người công bố sứ điệp của Chúa. Trong phần 2 này, chúng ta tiếp tục tìm hiểu về các bài học còn lại rút ra từ đời sống của ông Đa-ni-ên.
1. Tận tụy và thanh liêm trong công việc (Đa-ni-ên 6)
Dưới triều vua Đa-ri-út của đế quốc Ba Tư, Đa-ni-ên lúc này đã lão thành vẫn tiếp tục phục vụ với tư cách là cố vấn cho nhà vua, và là một trong ba bộ trưởng cao cấp nhất của triều đình. Chắc hẳn là sự khôn ngoan cùng với lòng tận tụy và thanh liêm trong công việc là lý do ông được tín nhiệm qua nhiều triều đại. Những phẩm chất đó của ông được thấy rõ hơn qua sự chống đối của các quan lại là những người ghen ghét ông. Họ tìm mọi cách để đánh đổ uy tín của Đa-ni-ên, nhưng không tìm thấy bất kỳ lỗi lầm nào của Đa-ni-ên trong phẩm chất lẫn kỹ năng của ông. Đa-ni-ên tiếp tục được tin dùng dưới các đời vua Ba Tư kế tiếp, và ông vẫn là tôi tớ trung thành của Đức Chúa Trời cho đến khi qua đời dưới thời vua Si-ru.
Con dân Chúa trong hoàn cảnh hay xã hội nào cũng đều được kêu gọi sống và làm việc cách tích cực, với sự tận tuỵ và liêm chính, làm mọi việc “như là làm cho Chúa” để sống cho Chúa giữa đời này. Như Đa-ni-ên, chúng ta cần nhờ ơn Chúa trau giồi phẩm chất lẫn phát triển kỹ năng, để qua đó trở nên không chỗ trách được trong công việc, khiến người ta không có cớ để chỉ trích và lên án chúng ta. Làm chứng về Chúa trong công sở bắt đầu từ thái độ và thành quả làm việc của chúng ta.
2. Chung thủy trong cam kết giữ tương giao với Chúa (Đa-ni-ên 6)
Những kẻ ghen ghét Đa-ni-ên nhận thấy rằng niềm tin, tức là sự trung thành với Chúa cúa ông, là chỗ duy nhất mà họ có thể tấn công ông. Họ bèn thuyết phục nhà vua ban hành sắc lệnh cấm bất cứ ai cầu nguyện với bất kỳ thần nào ngoại trừ chính nhà vua trong 30 ngày. Khi vị vua nhẹ dạ cả tin ban hành sắc lệnh cấm ấy, Đa-ni-ên tiếp tục mở cửa sổ hướng về Giê-ru-sa-lem và cầu nguyện với Đức Chúa Trời ba lần một ngày như vẫn thường làm. Chỉ chờ có thế, kẻ thù của ông tố cáo lên vua, và thúc giục vua thi hành án phạt đối với Đa-ni-ên. Kết quả là Đa-ni-ên bị ném vào hang sư tử. Thế nhưng Đức Chúa Trời đã bảo vệ Đa-ni-ên một cách kỳ diệu. Sáng hôm sau, sau một đêm kiêng ăn và mất ngủ, nhà vua chạy đến hang sư tử và vui mừng thấy Đa-ni-ên bình an vô sự. Theo lệnh vua, những kẻ ganh ghét Đa-ni-ên bị ném xuống hang sư tử và bị chúng xé xác trong tích tắc. Vua ra chiếu chỉ cho mọi thần dân phải tôn kính và run sợ trước mặt “Đức Chúa Trời hằng sống và còn đời đời” của Đa-ni-ên. Danh Chúa được tôn cao trên khắp cả đế quốc Ba Tư.
Đa-ni-ên không bao giờ quên cội nguồn và sự cam kết của mình với Đức Chúa Trời. Tấm lòng đó được bày tỏ qua thói quen giữ tương giao với Chúa qua đời sống cầu nguyện. Ông không để cho vinh hoa phú quý làm xao lãng thì giờ với Chúa, hay bất cứ điều gì lấy mất ngôi vị ưu tiên của Chúa trong đời sống. Ông công khai xưng nhận mối quan hệ với Chúa là quan trọng hơn hết trong đời sống, dù phải ngược dòng và trả giá. Lòng trung thành của ông đã được Chúa ban phước và dùng ông khiến cho danh Ngài được tôn cao giữa một xã hội ngoại giáo. Ngày nay, dù không có “hang sư tử” theo nghĩa đen trong cuộc sống, con dân Chúa không tránh khỏi những cám dỗ và cạm bẫy để Chúa xuống hàng thứ hai sau những ưu tiên khác vì những nhu cầu hay quyền lợi cho sự sống đời này. Câu chuyện Đa-ni-ên một lần nữa khích lệ con dân Chúa dám trả giá cho những cam kết ưu tiên Chúa trong đời sống, và kinh nghiệm cuộc đời được Chúa dùng làm sáng danh Chúa giữa công sở, xã hội.
3. Đa-ni-ên, người được Chúa yêu quý (Đa-ni-ên 7-12)
Đa-ni-ên 7-12 là một loạt khải tượng tiên tri mà Chúa đã bày tỏ cho Đa-ni-ên, “người được yêu quý” (9:23; 10:11, 19). Đa-ni-ên được Chúa cho nhìn thấy khải tượng về bốn con thú tượng trưng cho bốn vương quốc, và khải tượng về Đấng Thượng Cổ ngồi trên ngai của Ngài, và Con Người ngự đến trong đám mây (chương 7), những khải tượng về một con chiên đực và một con dê, tượng trưng cho các vương quốc Ba Tư và Hy Lạp (chương 8). Ông khẩn thiết cầu nguyện cho sự phục hồi của Giê-ru-sa-lem và Đền thờ, và nhận được khải tượng về 70 tuần mà đỉnh điểm là sự xuất hiện của Đấng Mê-si (chương 9). Đa-ni-ên cũng nhận được hiện thấy về những sự kiện tương lai, bao gồm sự trỗi dậy của Ba Tư, Hy Lạp, và một vị vua hùng mạnh sẽ bách hại người Do Thái, các cuộc chiến và liên minh giữa các vương quốc trong thế giới Địa Trung Hải (chương 10-11). Sau cùng, ông được thấy khải tượng về thời kỳ cuối cùng, bao gồm sự sống lại của người chết và sự phán xét người công bình và kẻ ác (chương 12).
Dù chỉ là những ghi chép về các khải tượng, nhưng qua đó chúng ta nhìn thấy ông là người cầu nguyện và người được Chúa yêu quý, dùng ông để bày tỏ chương trình của Ngài cho thế giới. Ông sống đẹp lòng Chúa, và mối tương giao sâu đậm với Chúa cùng với tấm lòng yêu thương dân Chúa tha thiết khiến ông có thể sẵn sàng tiếp nhận sự mặc khải từ Đức Chúa Trời. Sách Đa-ni-ên (cùng với Khải Huyền trong Tân Ước) được Chúa dùng để khích lệ con dân Chúa trông đợi Ngài với niềm hy vọng sống. Trên một phương diện nào đó, con dân Chúa ngày nay cũng là những người được Chúa yêu và bày tỏ chương trình, giải pháp cứu rỗi của Ngài cho thế giới này qua cuộc đời trung tín của mình. Xin Chúa giúp chúng ta trung thành sống với sứ mạng đó.
Đa-ni-ên qua đời lúc ngoài 90 tuổi, sau cuộc đời trung thành phục vụ Chúa qua nhiều triều đại các vua chúa trần gian. Đối diện với nhiều thử thách trong đời, bao gồm sự lưu đày, bắt bớ và mối đe dọa của cái chết, ông luôn vững vàng trong đức tin, từ chối thỏa hiệp, và luôn tìm kiếm, thuận phục ý Chúa. Câu chuyện của ông cũng là một lời nhắc nhở về sức mạnh của đời sống cầu nguyện – không phải để thay đổi chương trình của Chúa mà để trải nghiệm chương trình, ý muốn của Chúa trên cuộc đời mình, và trở nên chứng nhân của Đức Chúa Trời Chân Thật và Quyền Năng giữa một thế giới đa thần và lầm lạc. Cuối cùng, câu chuyện của Đa-ni-ên nhắc nhở chúng ta rằng mục đích sống của con dân Chúa là luôn tôn cao danh Ngài trong mọi hoàn cảnh giữa một xã hội không biết, không quan tâm, không tôn thờ Chúa. Công khai ngợi khen Chúa và xưng nhận Chúa, quy sự vinh hiển về Chúa trong mọi thành quả mình đóng góp cho xã hội là cách hướng người khác về Chúa, khiến họ “thấy việc lành” mà ngợi khen Đức Chúa Trời. Đức Chúa Trời của Đa-ni-ên cũng là Đức Chúa Trời của chúng ta, và Ngài vẫn luôn đồng hành, ban năng lực và tin dùng chúng ta để phản chiếu hình ảnh, ý muốn của chính Ngài cho thế giới xung quanh chúng ta.
(Nhóm biên tập Chuyên mục Nhân vật Kinh Thánh)