Ha-ba-cúc: tiên tri chất vấn

Ý nghĩa tên: “Ha-ba-cúc” có nghĩa là “Người được bồng ẵm”, có lẽ ông là người được ơn trước mặt Chúa.

Thời gian chức vụ: Dựa trên lời Ha-ba-cúc mô tả về cuộc xâm lược sắp xảy ra của người Canh-đê (Ha-ba-cúc 1:6; 2:1; 3:16), Ha-ba-cúc có thể đã thi hành chức vụ tiên tri trong 5 năm đầu dưới triều đại của Giê-hô-gia-kim (609-598 T.C), vị vua đã dẫn dắt dân tộc của mình vào con đường tà ác. Ha-ba-cúc được cho nói tiên tri đồng thời với tiên tri Giê-rê-mi.

Vương quốc phía bắc Y-sơ-ra-ên đã tan tác vào năm 722 T.C với sự xâm chiếm của A-si-ri. Do đó, Ha-ba-cúc là tiên tri trong Vương quốc phía nam, là người đã sống trong những thời gian của sự phân tán và sợ hãi.

Tiên Tri Chất Vấn – Mặc dù Kinh Thánh không nói gì về đời sống của Ha-ba-cúc, nhưng qua sách mang tên ông tiết lộ cho chúng ta một số điều về Ha-ba-cúc:

Trước hết, Ha-ba-cúc xác nhận mình là một tiên tri chính thức.
“Nầy là gánh nặng mà đấng tiên tri Ha-ba-cúc đã xem thấy.” (Ha-ba-cúc 1:1)
“Lời cầu nguyện của đấng tiên tri Ha-ba-cúc, về thể thi ca.” (Ha-ba-cúc 3:1)

So sánh với các tiên tri khác, từ Ê-sai đến Ma-la-chi thì chỉ có Ha-ba-cúc, A-ghê và Xa-cha-ri là công khai xưng nhận chức vụ chính thức. Có lẽ Ha-ba-cúc xuất thân từ trường Tiên tri nên đã mạnh dạn xưng hô chức vụ mình.

Qua thời điểm lịch sử sống dưới triều đại của Giê-hô-gia-kim, ít nhất hai lần Ha-ba-cúc nhìn thấy xứ thánh, dân thánh bị hà hiếp, bị xâm lấn. Sự việc nầy khiến Ha-ba-cúc cũng như người Y-sơ-ra-ên thắc mắc với Đức Chúa Trời. Do đó, Ha-ba-cúc không giảng cho đồng bào mình, cũng không giảng cho dân ngoại, song đối thoại với Đức Chúa Trời. Nhờ cuộc đối thoại nầy, Chúa giải đáp thắc mắc cho ông.

Hai câu hỏi chính Ha-ba-cúc với Chúa được trình bày dưới dạng một lời ta thán:

Câu hỏi thứ nhất: Tại sao Chúa để cho sự bất công xảy ra giữa vòng dân sự của Ngài mà không can thiệp? (Ha-ba-cúc 1:2-4)
Chúa trả lời: Ta chuẩn bị để nghiêm khắc đoán xét Giu-đa qua bàn tay hung bạo của người Canh-đê. (Ha-ba-cúc 1:5-12)

Câu hỏi thứ hai: Tại sao Chúa dùng một dân tộc bất nghĩa hơn chúng tôi để đoán xét chúng tôi? (Ha-ba-cúc 1:13-2:1)
Chúa trả lời: Ta cũng chuẩn bị để phán xét người Canh-đê về vô số tội lỗi của chúng nó. (Ha-ba-cúc 2:2-20)

Câu hỏi thắc mắc của Ha-ba-cúc cũng là câu hỏi của nhiều người ngày nay: “Tại sao Đức Chúa Trời dường như dửng dưng với tội ác? Tại sao kẻ ác không bị trừng phạt?” Nhưng Chúa có câu trả lời cho Ha-ba-cúc và cho mỗi chúng ta. Đức Chúa Trời kết thúc lời đáp cho Ha-ba-cúc bằng sự nhấn mạnh quyền tể trị của Ngài, “Nhưng Đức Giê-hô-va ở trong đền thánh của Ngài, trước mặt Ngài, cả đất hãy làm thinh!” (Ha-ba-cúc 2:20)

Đức Chúa Trời ngự trên ngai và cai trị tất cả, vì thế chúng ta không nên phàn nàn Đức Chúa Trời hoặc thắc mắc điều Ngài đang làm. Ngài đang ngự trên ngôi, cầm quyền trời đất, cầm quyền muôn loài vạn vật, đang hành động và sẽ hành động trên dòng lịch sử nhân loại. Mọi việc phải xảy ra theo ý muốn Ngài. Điều chúng ta cần làm đó là hãy cung kính, cúi đầu, thờ phượng Ngài.

Bài Học từ tiên tri Ha-ba-cúc:

Kêu cầu Chúa

Ha-ba-cúc dốc lòng mình với Đức Chúa Trời. Ha-ba-cúc thấy chính mình đang vật lộn với một số nan đề rất nghiêm túc và điều ông phải làm là: giao phó những nan đề đó cho Chúa. Ha-ba-cúc không ngại đặt câu hỏi với Đức Chúa Trời, điều này cho thấy vị tiên tri có mối quan hệ chặt chẽ với Ngài và ông luôn ước ao để nghe được tiếng của Chúa.

Ha-ba-cúc đã bày tỏ sự nhẫn nại để được nghe sự trả lời Chúa khi ông viết: “Ta sẽ đứng nơi vọng canh, chôn chân nơi đồn lũy, rình xem Ngài bảo ta điều gì, và ta trả lời thế nào về sự đối nại của ta.” (Ha-ba-cúc 2:1)

Chúng ta cần mạnh dạn đến với Cha trên trời vì Ngài muốn chúng ta tâm sự và hỏi Ngài. Chúa sẽ trả lời cho chúng ta như lời Ngài hứa: “Hãy kêu cầu ta, ta sẽ trả lời cho; ta sẽ tỏ cho ngươi những việc lớn và khó, là những việc ngươi chưa từng biết.” (Giê-rê-mi 33:3)

Người Công Bình Sống bởi Đức tin

“Song người công bình thì sống bởi đức tin mình.” (Ha-ba-cúc 2:4b)
Câu Kinh Thánh này được trích lại 3 lần trong Tân Ước: Rô-ma 1:17, Ga-la-ti 3:11 và Hê-bơ-rơ 10:38. Chính câu Kinh Thánh về lẽ thật người công bình sống bởi đức tin nầy đã tỉnh thức Martin Luther và nhờ đó ông đã đứng lên lãnh đạo cuộc cải chánh đưa Hội Thánh trở lại với Kinh Thánh.

Nan đề của cuộc sống và những tấn công của ma quỷ khiến chúng ta sờn lòng, đánh mất niềm vui trong Chúa. Hãy nhớ chúng ta chiến thắng nghịch cảnh bằng đức tin trông cậy nơi Chúa. Chúng ta hãy yên lặng và nhìn xem việc Chúa làm.

“Hãy yên lặng và biết rằng ta là Đức Chúa Trời” (Thi thiên 46:10)
“Hãy yên tịnh trước mặt Đức Giê-hô-va, và chờ đợi Ngài. Chớ phiền lòng vì cớ kẻ được may mắn trong con đường mình, Hoặc vì cớ người làm thành những mưu ác.” (Thi Thiên 37:7)

Chúa dường như yên lặng nhưng Ngài luôn có chương trình tuyệt vời cho người công bình mà chúng ta không thấy được. Kẻ ác chắc chắn bị diệt vong. Nhận biết Chúa là ai, và nghe tiếng Ngài làm đời sống Ha-ba-cúc và cả chúng ta sẽ có sự thay đổi cách lạ lùng.

Khi Ha-ba-cúc hiểu thấu đáo ý nghĩa lời bảo đảm tuyệt vời của Đức Chúa Trời phán với ông, ông đã thay đổi, từ một người lo âu, trông mong trở nên người thờ phượng, một người có đức tin cầu thay. Và Ha-ba-cúc đã viết lên bài ca đầy đức tin:

“Vì dầu cây vả sẽ không nứt lộc nữa, Và sẽ không có trái trên những cây nho; Cây ô-li-ve không sanh sản, Và chẳng có ruộng nào sanh ra đồ ăn; Bầy chiên sẽ bị dứt khỏi ràn, Và không có bầy bò trong chuồng nữa. Dầu vậy, tôi sẽ vui mừng trong Đức Giê-hô-va, Tôi sẽ hớn hở trong Đức Chúa Trời của sự cứu rỗi tôi.” (Ha-ba-cúc 3:16-18)

Ngợi Khen Chúa

Ha-ba-cúc không chỉ là một tiên tri mà còn là một nhà thơ, nhà soạn nhạc tài năng. Trong sách Ha-ba-cúc, ông đã viết lên lời tôn cao Chúa từ đời sống ngợi khen thờ phượng Chúa của mình. Ha-ba-cúc ca tụng Đức Chúa Trời về sức mạnh lớn lao của Ngài thật tuyệt vời trong Ha-ba-cúc 3:3-15.

“Vinh hiển Ngài bao phủ các từng trời,
Đất đầy sự khen ngợi Ngài.
Sự chói rạng của Ngài như ánh sáng,
Những tia sáng ra từ tay Ngài,
Quyền năng Ngài giấu trong nơi đó.” (Ha-ba-cúc 3:3b-4)

Ha-ba-cúc ca ngợi Đức Chúa Trời về sự bình an của Ngài. Ông vui mừng bày tỏ niềm tin đặt để nơi Ngài khi ông cất lên lời ca: “Đức Giê-hô-va là Chúa, là sức mạnh của tôi, Ngài làm cho chân tôi giống như chân con hươu, Khiến tôi đi trên các nơi cao của mình.” (Ha-ba-cúc 3:19)

Thay vì xin Chúa tránh được hoạn nạn, chúng ta hãy học nơi Ha-ba-cúc để dâng lên cho Ngài bài ca bày tỏ đức tin nơi sức mạnh của Chúa. Chúng ta sẽ chứng kiến điều kỳ diệu Chúa làm cho con dân Ngài. Hãy hát xướng tôn cao, dâng sự vinh hiển cho Đức Chúa Trời. Vì Giê-hô-va là Chúa, là sức mạnh của chúng ta.

(Nhóm biên tập Chuyên mục Nhân vật Kinh Thánh)